ആന്റണി പുത്തന്‍പുരയ്ക്കല്‍
Mindfulness Teacher, Austria
ആത്മീയ പാരമ്പര്യ ങ്ങളുടെയും മതാത്മക ജീവിതത്തിന്റെയും വിശാലമായ ഭൂപ്രകൃതിയില്‍, മാനുഷിക തയ്ക്കും ദൈവികതയ്ക്കും ഇടയിലുള്ള ശക്തമായ ഒരു ബന്ധമായി പ്രാര്‍ഥന നിലകൊള്ളുന്നു. ദൈവവു മായുള്ള ആശയവിനിമയ ത്തിനുള്ള ഒരു മാര്‍ഗമായിട്ടാണ് പ്രാര്‍ഥനയെ പലപ്പോഴും മനുഷ്യര്‍ മനസ്സിലാക്കുന്നത്. സഹായം ചോദിക്കുക, മാര്‍ഗനിര്‍ദേശം തേടുക, അല്ലെങ്കില്‍ സ്തുതി അര്‍പ്പിക്കുക എന്നിവ ഇതില്‍ ഉള്‍പ്പെടാം. എന്നാല്‍, ഏറ്റവും ആഴമേറിയ പ്രാര്‍ഥനകള്‍ യാചനകളാല്‍ നിറഞ്ഞതായിരി ക്കരുത്, മറിച്ച് കൃതജ്ഞത യാല്‍ നിറഞ്ഞതായിരിക്കണം. ലഭിച്ച നന്മയെ അംഗീകരി ക്കുന്ന ഒരു ഹൃദയം, അത് എത്ര ചെറുതാണെങ്കിലും പ്രാര്‍ഥനയുടെ ഒരു ഹൃദയ മാണ്. പ്രാര്‍ഥനയ്ക്ക് കാതലായ പല രൂപങ്ങള്‍ അപേക്ഷ, യാചന, മധ്യസ്ഥത, അല്ലെങ്കില്‍ സ്തുതി ഉണ്ടാകാമെങ്കിലും, അത് ഏറ്റവും ആഴത്തില്‍ സമ്പുഷ്ട മാക്കുന്നത് കൃതജ്ഞത യിലാണ്. യഥാര്‍ഥ പ്രാര്‍ഥന കേവലം അനുഗ്രഹങ്ങള്‍ ക്കായുള്ള ഒരു അഭ്യര്‍ഥനയല്ല, മറിച്ച് ഇതിനകം നമുക്ക് ലഭിച്ചിരിക്കുന്ന ദാനങ്ങളെ അംഗീകരിക്കലാണ്.
കൃതജ്ഞത എന്നത് ഒരു വ്യക്തിയുടെ മനസ്സില്‍ ഉള്ള നന്ദിയും നന്ദിയോടെ എല്ലാം കാണുവാനുള്ള ശേഷിയുമാണെന്ന് ലളിതമായ ഭാഷയില്‍ നമുക്കു നിര്‍വചിക്കുവാന്‍ കഴിയും.
കൃതജ്ഞത, 'നന്ദി' (thanks) പറയുന്നതിലുപരി, 'നന്ദിഭാവം' (thankfulness) നമ്മുടെ ഉള്ളില്‍ സ്ഥിരമായി നിലനിര്‍ത്തുന്നു എന്ന അര്‍ത്ഥത്തില്‍ അതിന് കൂടുതല്‍ ആഴമുണ്ട്. എന്തായിരിക്കും 'നന്ദിഭാവം'? നന്ദിഭാവം എന്നത് നമുക്ക് ലഭിച്ച ജീവിതം, സഹായം, സ്‌നേഹം, അനുഗ്രഹങ്ങള്‍, എന്നിവയ്ക്കായി നമ്മുടെ മനസ്സില്‍ തോന്നുന്ന നന്ദിയുള്ള ഒരു ആന്തരികഭാവമാണ്. നന്ദിഭാവം മനസ്സിന്റെ വിശാലതയും ജീവിതത്തിന്റെ സുന്ദരതയും പകര്‍ന്ന് തരുന്ന ഒരു മനോഭാവമാണ്. അതിന്റെ ശബ്ദം എളുപ്പമാകാം ഒരായിരം വാക്കുകള്‍ക്കിടയില്‍ പറയുന്ന ഒരു ഹൃദയത്തില്‍ നിന്നുള്ള 'നന്ദി'. യഥാര്‍ഥ കൃതജ്ഞത നമ്മുടെ ഉള്ളിലേക്ക് കാണാനുള്ള ഒരു കണ്ണാണ്. നമുക്ക് ലഭിച്ചതിന്റെ മൂല്യത്തെ മനസ്സില്‍ ഭദ്രമാക്കി, അതിന് നന്ദി പറയുന്ന ഒരു ഹൃദയം നിറഞ്ഞ മനോഭാവം. നന്ദി പറയുന്നത് രണ്ടക്ഷരങ്ങള്‍ കൊണ്ടാണെങ്കിലും അതിന്റെ പ്രതിഫലം ജീവിതമാണ്.
ഏറ്റവും ആഴമേറിയ പ്രാര്‍ഥനകള്‍ യാചനകളാല്‍ നിറഞ്ഞതായിരിക്കരുത്. മറിച്ച്, കൃതജ്ഞതയാല്‍ നിറഞ്ഞതായിരിക്കണം. ലഭിച്ച നന്മയെ അംഗീകരിക്കുന്ന ഒരു ഹൃദയം, അത് എത്ര ചെറുതാണെങ്കിലും പ്രാര്‍ഥനയുടെ ഒരു ഹൃദയമാണ്.
സാധാരണഗതിയില്‍ 'നന്ദി' തോന്നുന്നത് നമുക്ക് മറ്റുളളവരില്‍ നിന്നും എന്തെങ്കിലും സഹായം ലഭിക്കുമ്പോള്‍, അല്ലെങ്കില്‍ പിന്നീട് അതേക്കുറിച്ച് ഓര്‍ക്കുമ്പോള്‍ നമ്മിലുണ്ടാകുന്ന ഒരു ക്ഷണികമായ വികാരമാണ്. എന്നാല്‍ അത് കേവലമൊരു ക്ഷണിക വികാരം മാത്രമല്ല. അത് ലോകത്തെ വ്യക്തമായി കാണാനും ജീവിക്കുവാനും ബന്ധപ്പെടാനുമുള്ള ഒരു മാര്‍ഗ്ഗം കൂടിയാണ്. കൃതജ്ഞത, അതിന്റെ ആഴമേറിയ തലത്തില്‍ സാധാരണ അവബോധത്തെ ആത്മീയ സാന്നിധ്യമാക്കി മാറ്റുന്നു. പ്രാര്‍ഥനയെ അതിന്റെ ഏറ്റവും ആത്മാര്‍ത്ഥവും അര്‍ത്ഥവത്തും ശക്തവുമായ രൂപത്തില്‍ പരിശോധിക്കുമ്പോള്‍, അതിന്റെ കാതലായ ഭാഗത്ത് കൃതജ്ഞതയുടെ മനോഭാവം ഉണ്ടെന്ന് നമുക്ക് പലപ്പോഴും മനസ്സിലാകും. കൃതജ്ഞത പ്രാര്‍ത്ഥനയുടെ ഒരു വശം മാത്രമല്ല അത് അതിന്റെ കാതലായ ഭാഗമാണ്, ഹൃദ്യമാണ്. കൃതജ്ഞതയും പ്രാര്‍ഥനയും എനിക്ക് 'എന്ത് ഇല്ല' എന്നതിനെക്കാളും ഉപരിയായി 'എന്താണ് എന്റെ കൈവശം' എന്നതിലേക്കുള്ള ശ്രദ്ധയാണ്.
നാം നന്ദിയുള്ളവരാകുമ്പോള്‍ ജീവിതത്തിന്റെ അര്‍ഥവും ആഴവും മനസ്സിലാക്കാന്‍ വളരെ എളുപ്പമാണ്. ഓരോ ദിവസവും പ്രതീക്ഷയുടെയും അനുഗ്രഹങ്ങളുടെയും പ്രതീകമായി കാണാന്‍ അതു നമ്മെ പ്രേരിപ്പിക്കുന്നു. സന്തോഷം നിറഞ്ഞ നിമിഷങ്ങളില്‍ അത് ആഘോഷമാക്കുവാനും വേദനയുടെയും ദു:ഖത്തിന്റെയും സമയങ്ങളില്‍ അതില്‍ നിന്നൊരു പാഠം കണ്ടെത്തുവാനും ഈ മനോഭാവം നമ്മെ സഹായിക്കുന്നു.
നമ്മുടെ ജീവിതത്തിലെ ഓരോ നിമിഷവും – നല്ലതും മോശമായതിനെയും ഒരേ പോലെ മൂല്യവത്തായതാണെന്ന് നാം തിരിച്ചറിയുന്നു. അതിലൂടെയാണ് നമ്മള്‍ വളരുന്നത്, മനസ്സും ഹൃദയവും വലുതാകുന്നത്. നന്ദിയുള്ള മനസ്സാണ് ജീവിതത്തെ ഒരു സമ്മാനമായി കാണുവാന്‍ നമ്മെ പഠിപ്പിക്കുന്നത്.
പക്ഷേ, കൃതജ്ഞതയുടെ മനോഭാവം വെറുമൊരു ബൗദ്ധിക ഹൃദയസാന്ത്വനമല്ല. കൃതജ്ഞതയുടെ ശീലം നമ്മുടെ മാനസികവും ശാരീരികവുമായ ആരോഗ്യത്തെയും സുസ്ഥിതിയെയും മെച്ചപ്പെടുത്തുമെന്നു ശാസ്ത്രീയമായി തെളിയിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. അതിനാല്‍, നമ്മള്‍ ജീവിക്കുന്ന എല്ലാ നിമിഷങ്ങളെയും തുറന്ന മനസ്സോടെ സ്വീകരിക്കുകയും, അതിലോരോന്നിലും നല്ലതും മഹത്വവുമുള്ളതെന്താണെന്ന് കാണുവാന്‍ ശ്രമിക്കുകയും ചെയ്യുന്നത് ജീവിതത്തെ കൂടുതല്‍ സന്തോഷവും സമൃദ്ധമുള്ളതുമാക്കും. നന്ദി പറയുന്നത് വെറും ഒരു പ്രതികരണമല്ല അത് ജീവിതത്തെ ഒരു കലയായി മാറ്റുന്ന വഴിയാണ്. നാം നന്ദിയുള്ളവരായിരിക്കുമ്പോള്‍ ജീവിതം ഒരു സമ്മാനമാണെന്നും ഓരോ നിമിഷവും സന്തോഷകരമോ, വേദനാജനകമോ ആകട്ടെ, മൂല്യവത്തായ എന്തെങ്കിലും കൈവശം വയ്ക്കുന്നുവെന്നും നാം തിരിച്ചറിയുന്നു.
കൃതജ്ഞത പ്രാര്‍ഥനയുടെ ശ്രദ്ധയെ ആഗ്രഹത്തില്‍ നിന്നും അപേക്ഷകളില്‍ നിന്നും മാറ്റി അവബോധത്തിലേക്ക് മാറ്റുന്നു. കാര്യങ്ങള്‍ മാറണമെന്ന് പ്രാര്‍ഥിക്കുന്നതിനുപകരം, നിലവിലുള്ളതിന് ദൈവത്തിന് നന്ദി പറയാന്‍ നാം പഠിക്കുന്നു. ഈ മാറ്റം കൊണ്ട് ഉദ്ദേശിക്കുന്നത് കഷ്ടപ്പാടുകളെ അവഗണിക്കുകയോ സഹായം തേടാന്‍ വിസമ്മതിക്കുകയോ അല്ല. മറിച്ച്, പോരാട്ടത്തിലും നന്മയുണ്ടെന്ന വിശ്വാസത്തോടെ ജീവിതത്തെ സ്വീകരിക്കുക എന്നതാണ്. കൃതജ്ഞത കഷ്ടപ്പാടുകളെ ഇല്ലാതാക്കുന്നില്ല, മറിച്ച് അതിലൂടെയുള്ള സഞ്ചാരം എളുപ്പമുളളതാക്കുന്നു. ആ പാതയെ പ്രകാശമാനമാക്കുന്നു. ഈ രീതിയില്‍, കൃതജ്ഞത നമ്മുടെ ജീവിതത്തിന് താങ്ങും തണലുമായി മാറുന്നു. ജീവിതത്തിലെ ഏറ്റവും ഇരുണ്ട സമയങ്ങളില്‍ പോലും നമ്മെ നയിക്കുന്ന ഒരു വെളിച്ചമായി അതു പ്രകാശിക്കുന്നു.
നാം നന്ദിയുള്ളവര്‍ ആകുമ്പോള്‍ ജീവിതത്തിന്റെ അര്‍ഥവും ആഴവും മനസ്സിലാക്കാന്‍ വളരെ എളുപ്പമാണ്. ഓരോ ദിവസവും പ്രതീക്ഷയുടെയും അനുഗ്രഹങ്ങളുടെയും പ്രതീകമായി കാണാന്‍ അതു നമ്മെ പ്രേരിപ്പിക്കുന്നു.
ഇതിനുപുറമേ, കൃതജ്ഞത നമ്മെ വിനയാന്വിതരാക്കുന്നു. നമ്മള്‍ പ്രപഞ്ചത്തിന്റെ കേന്ദ്രബിന്ദുവല്ല. മറിച്ച്, അതിന്റെ പവിത്രമായ ചെറിയൊരു ഭാഗമാണെന്ന് അത് നമ്മെ ഓര്‍മ്മിപ്പിക്കുന്നു. നമ്മെ പിന്തുണയ്ക്കുന്ന ആളുകള്‍ക്കും നമുക്ക് ലഭിച്ച അവസരങ്ങള്‍ക്കും അല്ലെങ്കില്‍ ഒരു സൂര്യോദയത്തിന്റെ ഭംഗിക്കും ഒരു പുഷ്പത്തിന്റെ മന്ദഹാസത്തിനും നന്ദി പറയുമ്പോള്‍, ജീവിതത്തിന്റെ പരസ്പരബന്ധിതത്വത്തെ നാം അംഗീകരിക്കുന്നു. ഈ അംഗീകാരം നമ്മുടെ പ്രാര്‍ഥനകളെ ആഴത്തിലാക്കുന്നു. നമ്മുടെ പ്രാര്‍ഥനകള്‍ അവകാശവാദമല്ല, നിമിഷാനുനിമിഷം സംഭവിക്കുന്ന അദ്ഭുതത്തിലാണ് അടിസ്ഥാനമാക്കേണ്ടത് എന്ന് നാം മനസ്സിലാക്കണം.
പ്രാര്‍ഥനയിലെ കൃതജ്ഞത നമ്മുടെ ശ്രദ്ധയെ നമുക്ക് ഇല്ലാത്തതില്‍ നിന്ന് നമുക്കുള്ളതി ലേക്ക് മാറ്റുന്നു. അത് നമ്മുടെ ഹൃദയങ്ങളെ കൂടുതല്‍ ആഗ്രഹിക്കുന്നതില്‍ നിന്ന് വര്‍ത്തമാന നിമിഷത്തെ വിലമതിക്കുന്നതിലേക്ക് തിരിച്ചുവിടുന്നു. കൃതജ്ഞത യോടെ പ്രാര്‍ഥനയെ സമീപിക്കു മ്പോള്‍, നമ്മുടെ ജീവിതത്തില്‍ വ്യാപിച്ചുകിടക്കുന്ന ദയ, കരുണ, കൃപ എന്നിവയെ നാം അംഗീകരി ക്കുന്നു, പരീക്ഷണങ്ങളിലും പോരാട്ടങ്ങളില്‍ പോലും.
കൃതജ്ഞതയുള്ള ഒരു ഹൃദയം ലാളിത്യമുളളതായിരിക്കും. എന്താണ് കൃതജ്ഞതയിലെ ലാളിത്യം? ആകാംക്ഷകളില്ലാത്ത മനസ്സിന്റെ നിര്‍മ്മലതയാണ് കൃതജ്ഞതയിലെ ലാളിത്യം. ലാളിത്യം എന്നു കേള്‍ക്കുമ്പോള്‍ പലര്‍ക്കും മനസ്സില്‍ വരുന്നത് ശരീരഭാഷയിലെ സൗമ്യതയോ, വസ്ത്രധാരണത്തിലെ ലാളിത്യമോ, വാക്കുകളുടെ സരളതയോ ആകാം. പക്ഷേ, ലാളിത്യം എന്നത് ഇതില്‍ മാത്രം പരിമിതമല്ല. അത് ഒരു 'ജീവിതശൈലി' മാത്രമല്ല, മറിച്ച്, ഒരു മനസ്സിന്റെ നിലപാടും മനോഭാവവുമാണ്. ഒന്നിനെക്കുറിച്ചും പരാതികള്‍ ഇല്ലാത്ത, ആകാംക്ഷകളില്ലാത്ത സംതൃപ്തമായ ഒരു മനസ്സിന്റെ നിര്‍മ്മലത. ഇവര്‍ ഉയര്‍ന്നതും ആഴമുള്ളതുമായ ജീവിതാനുഭവങ്ങള്‍ക്കായി കാത്തിരിക്കാറില്ല. പകരം, ഈ നിമിഷത്തെ, അതിന്റെ സാധ്യതകളെയും മനോഹാരിതയെയും തീര്‍ച്ചയായും അതിന്റെ പരിമിതികളെയും പൂര്‍ണ്ണമായി സ്വീകരിക്കുവാനുളള സന്നദ്ധത, ധൈര്യം അവര്‍ക്കുണ്ടായിരിക്കും.
ജീവിതത്തില്‍ ലാളിത്യമുള്ളവര്‍ എല്ലാ കാര്യങ്ങളിലും നന്മയും സൗന്ദര്യവും കണ്ടെത്തും. ഇവരുടെ ശ്വാസോച്ഛ്വാസം, സൂര്യന്റെ ചൂട്, കുടുംബത്തിന്റെ സ്‌നേഹം, കഷ്ടപ്പാടുകളിലെ പാഠങ്ങള്‍ അങ്ങനെ എല്ലാറ്റിനോടും എപ്പോഴും അവര്‍ കൃതജ്ഞതയുള്ളവരായിരിക്കും. ചുറ്റുമുള്ള വെല്ലുവിളികള്‍ പോലും അവരില്‍ ജ്ഞാനമുളവാക്കുന്നതും അവരെ രൂപപ്പെടുത്തുന്നതും പ്രതിരോധശേഷി വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കുന്നതുമാണെന്ന് അവര്‍ അനുനിമിഷം തിരിച്ചറിയും. കൃതജ്ഞത നമ്മുടെ പ്രാര്‍ഥനയെ നയിക്കുമ്പോള്‍, നാം ഇനി ശൂന്യതയുടെ ഒരു സ്ഥലത്തുനിന്നല്ല, മറിച്ച് സമൃദ്ധിയില്‍ നിന്നാണ് പ്രാര്‍ഥിക്കുന്നതെന്ന് നമുക്ക് മനസ്സിലാക്കുവാന്‍ സാധിക്കും.
കൃതജ്ഞത പ്രാര്‍ഥനയുടെ ആത്മാവാണ്. അത് പ്രാര്‍ഥനയെ ദൗര്‍ലഭ്യത്തിനു പകരം സമൃദ്ധിയുടെ അനുഭവമാക്കി മാറ്റും. ആഗ്രഹത്തിനു പകരം സാന്നിധ്യത്തിന്റെ അനുഭവം അവരില്‍ ഉളവാക്കും.
കൃതജ്ഞത നമ്മെ കൂടുതല്‍ ഉദാരമതികളും മനസ്സിനെ തുറന്ന മനോഭാവത്തിലേക്ക് നയിക്കുന്നതിനും സഹായിക്കുന്നു. കൃതജ്ഞതയുള്ളപ്പോള്‍ അതിജീവിക്കുവാന്‍ മറ്റു ആളുകളുടെ സഹായം ആവശ്യമായിരുന്നെന്നു തിരിച്ചറിയുന്നു. ഇതു നമ്മളില്‍ നിന്ന് 'ഞാനാണ് എല്ലാം' എന്ന ഭാവം നീക്കം ചെയ്യുന്നു. നമ്മില്‍ അഹങ്കാരം കുറയുമ്പോള്‍ മറ്റുള്ളവരുടെ അഭിപ്രായങ്ങളെയും വിശ്വാസങ്ങളെയും ബഹുമാനിക്കാന്‍ നാം സ്വയമേവ പഠിക്കും.
കൃതജ്ഞത സാമൂഹ്യബോധം വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കുന്നു. 'ഞാന്‍ ഒറ്റയാളല്ല', 'എനിക്കായി ഒരാളെത്തിയിരിക്കുന്നു.' എന്ന തിരിച്ചറിവ് വരുമ്പോള്‍, നാം മറ്റുള്ളവരുടെ അനുഭവങ്ങളിലും വേദനകളിലും കൂടുതല്‍ കാരുണ്യം കാണിക്കുവാന്‍ തുടങ്ങും.
കൃതജ്ഞതയും ദയയും കൈകോര്‍ത്ത് നടക്കുന്നു. നന്ദിയുള്ളവര്‍ക്ക് അന്യരെ തുണയ്ക്കുവാനുള്ള വലിയ ആഗ്രഹം ഉണ്ട്. അതിന്റെ ഫലമായി, അവര്‍ക്ക് മറ്റു മനുഷ്യര്‍ക്കൊപ്പം സഹതാപത്തോടെയും ക്ഷമയോടെയും ഇടപെടാന്‍ സാധിക്കും.
കൃതജ്ഞത നമ്മുടെ പരിമിതികള്‍ മനസ്സിലാക്കുവാനും നമുക്ക് എല്ലാം നിയന്ത്രിക്കാനാവില്ലെന്ന് മനസ്സിലാക്കുവാനും സഹായിക്കും. ഇടുങ്ങിയ മനോഭാവങ്ങളും വിശ്വാസങ്ങളും മാറ്റി മറ്റു ദിശകളില്‍ തുറന്ന മനസ്സോടെ ചിന്തിക്കുവാന്‍ നമ്മെ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കും. പുതിയ ആശയങ്ങള്‍, തര്‍ക്കങ്ങള്‍, സംസ്‌കാരങ്ങള്‍ എന്നിവയെക്കുറിച്ച് കൂടുതല്‍ സ്വീകാര്യമായ മനോഭാവം നമ്മില്‍ ജനിപ്പിക്കും.
കൃതജ്ഞത സന്തോഷവും ശാന്തതയും നമുക്ക് നല്കി സന്തോഷവും ശാന്തിയും അനുഭവിക്കാന്‍ നമ്മെ പ്രാപ്തരാക്കും. ഇത്തരം മാനസികാവസ്ഥ വ്യത്യസ്തതകളെ ഭീഷണിയായി കാണാതെ, അത് ഒരു സമ്പത്തായി കാണും.
കൃതജ്ഞത പ്രാര്‍ഥനയുടെ ആത്മാവാണ്. അത് പ്രാര്‍ഥനയെ ദൗര്‍ലഭ്യത്തിനു പകരം സമൃദ്ധിയുടെ അനുഭവമാക്കി മാറ്റും. ആഗ്രഹത്തിനു പകരം സാന്നിധ്യത്തിന്റെ അനുഭവം അവരില്‍ ഉളവാക്കും. നന്ദിയോടെ പ്രാര്‍ഥിക്കുന്ന ഹൃദയം എല്ലാറ്റിനെയും വ്യക്തതയോടെ കാണുന്ന ഒരു ഹൃദയമാണ്. കൃതജ്ഞത പ്രാര്‍ഥനയുടെ ഒരു കൂട്ടിച്ചേര്‍ക്കല്‍ മാത്രമല്ല അത് അതിന്റെ ഹൃദയമാണ്. നന്ദിയോടെ പ്രാര്‍ഥിക്കുമ്പോള്‍, നാം ദൈവഹിതവുമായി ഒത്തുചേരുകയും, നമ്മുടെ വിശ്വാസം ആഴപ്പെടുകയും, യഥാര്‍ഥ സംതൃപ്തി കണ്ടെത്തുകയും ചെയ്യുന്നു. മൈയ്സ്റ്റര്‍ എക്ഹാര്‍ട്ട് ഒരിക്കല്‍ ഇപ്രകാരം പറഞ്ഞു: 'നിങ്ങളുടെ മുഴുവന്‍ ജീവിതത്തിലും നിങ്ങള്‍ പറയുന്ന ഒരേയൊരു പ്രാര്‍ഥന 'നന്ദി' ആണെങ്കില്‍, അത് മതിയാകും.'
പ്രാര്‍ഥന ഇടയ്ക്കിടെ ചെയ്യുന്ന ഒരു കാര്യമാണെങ്കില്‍ കൃതജ്ഞത നമ്മുടെ ജീവിതശൈലിയായി മാറ്റപ്പെടണം. നന്ദിയുള്ള ഒരു ഹൃദയം നന്ദി പറയാന്‍ കാരണങ്ങള്‍ക്കായി കാത്തിരിക്കില്ല. നാം കൃതജ്ഞതയോടെ ജീവിക്കുമ്പോള്‍, ഓരോ ശ്വാസവും ഒരു പ്രാര്‍ഥനയായി മാറുന്നു.
കൃതജ്ഞതയുടെ ആന്തരികവും ബാഹ്യവുമായ ശാസ്ത്രീയ വശങ്ങള്‍ പൂര്‍ണ്ണമായും പഠനവിധേയമാക്കുവാന്‍ ആധുനിക മനഃശാസ്ത്രവും ന്യൂറോസയന്‍സും പ്രത്യേകം ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ചിട്ടുണ്ട്.
അവരുടെ കണ്ടെത്തലുകളെ ഇപ്രകാരം വിശദീകരിക്കാം:
1. മനോഭാവം മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നു:
കൃതജ്ഞതയ്ക്ക് മാനസികാരോഗ്യത്തെ വലിയൊരു തോതില്‍ ശക്തിപ്പെടുത്താന്‍ കഴിയും.
വിഷാദം, ഉത്കണ്ഠ, അതിശങ്ക എന്നീ നിഷേധാത്മക ചിന്തകളെ കുറയ്ക്കുവാന്‍ സഹായിക്കുന്നു.
2003-ല്‍ നടത്തിയ ഒരു പ്രശസ്തമായ പഠനത്തില്‍ (Emmons & McCullough), ദിനംപ്രതി നന്ദിയുള്ളതെന്തെന്ന് കുറിച്ചിടുന്നവര്‍, കുറിക്കാതിരുന്നവരെക്കാള്‍ കൂടുതല്‍ ഭാവാത്മക അനുഭവങ്ങള്‍ നിലനിര്‍ത്തുന്നവരാണെന്ന് കണ്ടെത്തി.
2. ശാരീരികാരോഗ്യത്തിന്റെ ഗുണം:
കൃതജ്ഞതയുള്ളവര്‍ക്ക് കുറവായ മനോവിഷമം, മെച്ചപ്പെട്ട ഉറക്കം, കൂടുതല്‍ ഊര്‍ജ്ജം എന്നിവ കാണപ്പെടുന്നു.
കുറവായ രക്തസമ്മര്‍ദ്ദം, മെച്ചപ്പെട്ട രോഗപ്രതിരോധന ശേഷി തുടങ്ങിയ ശാരീരിക ഗുണങ്ങള്‍ക്കുള്ള തെളിവുകള്‍ നിലവിലുണ്ട്.
3. ബന്ധങ്ങള്‍ ശക്തമാക്കുന്നു:
നന്ദി പ്രകടിപ്പിക്കുന്നത് പരസ്പര ബന്ധങ്ങള്‍ വളര്‍ത്തുവാനും ഉറപ്പിക്കുവാനും സഹായിക്കുന്നു.
ഇത് പരസ്പര ബന്ധങ്ങളില്‍ വിശ്വാസം വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കുന്നു. കാരണം, നന്ദി കാണിക്കുന്നത് 'നീ എനിക്ക് പ്രധാനപ്പെട്ടവനാണ്' എന്ന സന്ദേശം മറ്റുള്ളവര്‍ക്ക് നല്‍കുന്നു.
4. തലച്ചോറിന്റെ പ്രതികരണം:
കൃതജ്ഞത സംബന്ധിച്ച ഓര്‍മ്മകള്‍ നിലനിര്‍ത്തുന്നവരുടെ മസ്തിഷ്‌കത്തിലെ prefrontal cortex, anterior cingulate cortex എന്നീ ഭാഗങ്ങള്‍ കൂടുതല്‍ സജീവമാകുന്നതായി പരീക്ഷണ വേളയില്‍ കാണപ്പെട്ടു.
മനുഷ്യനിലെ തീരുമാനമെടുക്കലും, വൈകാരിക നിയതത്വവും നിയന്ത്രിക്കുന്ന മസ്തിഷ്‌ക കേന്ദ്രങ്ങളാണ് ഈ ഭാഗങ്ങള്‍.
ഡോപമിന്‍, സെറോട്ടോണിന്‍ തുടങ്ങിയ 'feel good' ന്യൂറോ ട്രാന്‍സ്മിറ്ററുകളുടെ ഉല്‍പാദനം ദിവസേന കൂടുതലായി നടക്കുവാന്‍ ഇത് സഹായിക്കും.
5. സ്വാഭാവിക മാനസിക ലാളിത്യം:
കൃതജ്ഞത പതിവാക്കിയവര്‍ക്കു ജീവിതത്തിലെ പ്രതിസന്ധി ഘട്ടങ്ങളില്‍ തങ്ങളുടെ അതിരുകള്‍ നിയന്ത്രിക്കുവാനും സന്തോഷം കണ്ടെത്തുവാനും കഴിയുന്നു.
കൃതജ്ഞതാ ശീലം ജീവിതത്തില്‍ പരിശീലിക്കുന്നവര്‍ക്ക് കൂടുതല്‍ പ്രശാന്തത (Resilience) ജീവിതത്തില്‍ നിലനിര്‍ത്തുവാന്‍ കഴിയും എന്നും പഠനങ്ങള്‍ തെളിയിക്കുന്നു.
സമാധാനത്തിലേക്കുള്ള ഒരു പാതയായി കൃതജ്ഞതാപൂര്‍വ്വം പ്രാര്‍ഥിക്കുവാന്‍ നാം പരിശീലിക്കണം. ഇതാണ് പ്രാര്‍ഥനയിലെ കൃതജ്ഞതയുടെ സാരാംശം. പലപ്പോഴും, പ്രാര്‍ഥന പരിഹാരങ്ങള്‍ക്കായുള്ള ഒരു അപേക്ഷയായി മാറുന്നു. രോഗശാന്തി, മാര്‍ഗനിര്‍ദേശം, സംരക്ഷണം അല്ലെങ്കില്‍ കരുതല്‍ എന്നിവയ്ക്കായി നാം ആവശ്യപ്പെടുന്നു. ഈ പ്രാര്‍ഥനകള്‍ സാധുവും ആവശ്യവുമാണെങ്കിലും, നന്ദിയില്‍ അധിഷ്ഠിതമാകുമ്പോള്‍ അവ ഏറ്റവും പരിവര്‍ത്തനാത്മകമാണ്. അനിശ്ചിതത്വത്തിലും ഒരു ലക്ഷ്യമുണ്ടെന്ന് നന്ദിയുള്ള ഹൃദയം മനസ്സിലാക്കുന്നു. വേദനയിലും വളര്‍ച്ചയുണ്ട്.
കൃതജ്ഞത കഷ്ടപ്പാടുകളെ ഇല്ലാതാക്കുന്നില്ല. മറിച്ച്, അതിലൂടെയുള്ള സഞ്ചാരം എളുപ്പമുളളതാക്കുന്നു. ആ പാതയെ പ്രകാശമാനമാക്കുന്നു. ഈ രീതിയില്‍, കൃതജ്ഞത നമ്മുടെ ജീവിതത്തിന് താങ്ങും തണലുമായി മാറുന്നു.
കൃതജ്ഞതയുള്ള പ്രാര്‍ഥന സമാധാനം നമ്മില്‍ വളര്‍ത്തുന്നു. കാരണം, അത് നമ്മുടെ ശ്രദ്ധയെ ഉത്കണ്ഠയില്‍ നിന്നും വിശ്വാസത്തിലേക്ക് മാറ്റുന്നു. വരുവാനിരിക്കുന്ന കാര്യങ്ങളെക്കുറിച്ച് ആകുലപ്പെടുന്നതിനുപകരം, നമ്മളെക്കാള്‍ വലിയ ഒന്നിന്റെ കൈകളിലാണ് നാം പിടിച്ചിരിക്കുന്നതെന്ന അറിവില്‍ നാം വിശ്രമിക്കുന്നു. ജീവിതം നമ്മുടെ പോരാട്ടങ്ങളാല്‍ മാത്രമല്ല, അവയിലൂടെ നമ്മെ നിലനിര്‍ത്തുന്ന കൃപയാല്‍ നിര്‍വചിക്കപ്പെടുന്നു എന്ന് നമ്മെ ഓര്‍മ്മിപ്പിക്കുന്നു.
പ്രാര്‍ഥനയിലെ കൃതജ്ഞതയുടെ ശക്തി നമ്മുടെ ജീവിതത്തിലെ ദൈവത്തിന്റെ നന്മയെ തിരിച്ചറിയുന്നതാണ്. നന്ദിയോടെ നാം പ്രാര്‍ഥനയെ സമീപിക്കുമ്പോള്‍, ഓരോ ശ്വാസവും എല്ലാ അനുഗ്രഹവും എല്ലാ പരീക്ഷണങ്ങള്‍ പോലും ഒരു സമ്മാനമാണെന്ന് നാം അംഗീകരിക്കും.
